Onlayn lüğət

Ən son əlavə edilənlər

361

buludların tipoloji təsnifatı

Buludların eyni əlamətlər və oxşar xüsusiyyətlər üzrə qruplarda birləşdirilməsi.  B.T.T., əsasən, onların mənşəyinə (genetik təsnifat) və Yer səthindən hündürlüyünə,...    Ətraflı

362

buludluluq

Görünən göy qübbəsinin buludlarla örtülmə dərəcəsi.  Beynəlxalq razılaşmaya əsasən, B. 10 ballıq şkala üzrə ölçülür. B. sıfır bal olduqda səma təmiz, 5 bal olduqda –...    Ətraflı

363

buludölçən

Buludların aşağı və yuxarı sərhədlərinin Yer səthindən hündürlüyünü ölçmək üçün meteoroloji cihaz.  B.-lərdə, əsasən, lazer şüasından istifadə olunur, yaxud fotoeleme...    Ətraflı

364

burağan

Bax: burulğan....    Ətraflı

365

burnonit

Mürəkkəb sulfidlər qrupuna aid rombik sinqoniyalı mineral.  Qısa prizmatik, sütunvarı kristallar əmələ gətirir. Rəngi poladı-bozdan dəmiri-qarayadək dəyişir. Metal pa...    Ətraflı

366

burulğan

1. Havanın sütun və ya qıf formasında fırlanan hərəkəti.  B.-ın diametri bir neçə metrdən bir neçə 100 metrə çatır. Öz oxu ətrafında saniyədə 50-100 metr sürətlə fırl...    Ətraflı

367

burun

Qurunun sivri bucaq şəklində dənizə, gölə və ya çaya uzanmış hissəsi.  B., adətən, sahil xəttində yumşaq süxurların yuyulması, yaxud hava və su axınlarının özləri ilə...    Ətraflı

368

bussol

Geodeziya aləti, kompasın xüsusi növü.  Maqnit meridianı istiqaməti ilə əşyaya tuşlanmış istiqamət arasındakı üfüqi bucaqları (maqnit azimutunu) ölçmək üçün istifadə...    Ətraflı

369

buxarlanma

Su, qar, buz, bitki və torpağın səthindən qalxan su buxarının atmosferə keçməsi.  B. böyük sürətlə hərəkət edən molekulların səthdən ayrılması nəticəsində yaranır. Ey...    Ətraflı

370

buxarlanma dərəcəsi

Hər hansı ərazidə faktik (real), yaxud mümkün (potensial) buxarlanmanın göstəricisi.  B.D. müxtəlif üsullarla – təcrübi yolla (məsələn, 100 m2. sahəsi olan hovuzda su...    Ətraflı

371

buxta

Açıq su sahəsinin ondan sahil çıxıntıları, qayalıqlar və ya adalarla ayrılmış hissəsi, kiçik körfəz.  B. əhatə edildiyi hündür quru sahəsi ilə güclü külək və dalğalar...    Ətraflı

372

buynuz daşı

Sıx, xırdadənəli metamorfik süxur; roqovik.  Rəngi, əsasən, boz və qonur olur. İntruziv süxurların kontaktında çökmə (əsasən, gilli şistlərin) və vulkanik mənşəli süx...    Ətraflı

373

buzlaq

Atmosfer yağıntılarından əmələ gəlmiş, ağırlıq qüvvəsinin təsiri altında dağ yamacları və ya dərələrlə yavaş-yavaş hərəkət edən iri buz kütləsi.  B. qar sərhədindən y...    Ətraflı

374

buzlaq çöküntüləri

Quru səthində müasir və qədim buzlaqların, əriyən buzlaq sularının fəaliyyəti nəticəsində əmələ gələn çöküntülər.  Hərəkət edən B.Ç. müxtəlif süxur qırıntılarını özü...    Ətraflı

375

buzlaq dili

Dağ buzlağının qar sərhədindən aşağıda, ablyasiya sahəsində yerləşən və hərəkət edən hissəsi.  B.D. yamaclar, dərələr boyu aşağı enir və burada əriyərək su hövzələrin...    Ətraflı

376

buzlaq eroziyası

Yüksək dağlıq zonada buz kütlələrinin tədricən aşağı sürüşərək yolunda rastlaşdığı dağ süxurlarını parçalaması, relyefin kələ-kötürlüklərini qismən hamarlaması prosesi...    Ətraflı

377

buzlaq gölü

1. Buzların əriməsi nəticəsində yaranmış və buzlaqlardan qidalanan göllər.  Belə dağ gölləri çox yerlərdə, məsələn, Kareliyada silsilə təşkil edir.
2. Hərəkət edən bu...    Ətraflı

378

buzlaşma dövrləri

Yerin geoloji tarixində iqlimin kəskin soyuması, qütb enlikləri ilə yanaşı, mülayim enliklərin də buz örtüyü altında qalmasıyla səciyyələnən böyük mərhələlər.  Bu mər...    Ətraflı

379

buzlaşmalararası dövrlər

Yerin geoloji tarixində buzlaşma dövrləri arasında qalan zaman intervalları.  Bu intervallar iqlimin istiləşməsi, mülayim qurşaqların buzlarının əriməsi, yeni süxurla...    Ətraflı

380

byef

Çayın, kanalın, digər su hövzəsinin hidrotexniki qurğulara (bəndlərə, şlüzlərə və s.) ən yaxın hissəsi.  Axın istiqamətində hidrotexniki qurğunun üst tərəfindəki B. y...    Ətraflı