Onlayn lüğət

Ən son əlavə edilənlər

41

akklimatizasiya

Orqanizmlərin yeni yaşayış şəraitinə uyğunlaşdırılması prosesi.  A. təsərrüfat təcrübəsində ən çox bitki və heyvanların yayılması ilə əlaqədardır. Heyvanları yeni bio...    Ətraflı

42

akkumulyasiya

Axar su, buzlaq, dəniz, külək, vulkanların və s.-nin fəaliyyəti nəticəsində çöküntülərin, üzvi qalıqların quruda, yaxud su hövzəsinin dibində toplanması.  A.-lar onla...    Ətraflı

43

akkumulyativ düzənlik

Mənfi relyef formalarının axar su, buzlaq, dəniz, küləklərin və s.-nin topladığı çöküntülərlə dolması nəticəsində yaranmış hamar sahə.  A.D.-lərin səthi az kələ-kötür...    Ətraflı

44

akkumulyativ relyef

Dəniz, çay, buzlaq, qravitasiya və s. çöküntülərinin, vulkan məhsullarının (lava, vulkan külü) toplanması nəticəsində əmələ gələn relyef formalarının ümumi adı.  Müva...    Ətraflı

45

aksessor minerallar

Dağ süxurlarının tərkibində miqdarca çox az, lakin xarakterik – süxurların mənşəyini, yaşını dəqiqləşdirməyə kömək edən minerallar.  Belə minerallar, adətən, süxurlar...    Ətraflı

46

aktinolit

Amfibollar qrupuna aid monoklinik sinqoniyalı mineral; şüalı daş.  Aqreqatları iynəvarı, lifli, əksərən şüalı olur. Rəngi yaşıldır. Şüşə parıltılıdır. Bəzi növləri (n...    Ətraflı

47

aktinometriya

Geofizikanın atmosferdə, hidrosferdə və Yer səthindəki şüalanmaları öyrənən bölməsi.  Dar mənada, A. meteorologiyada Yerin radiasiyasını ölçmə üsullarının məcmusudur....    Ətraflı

48

aktinoqraf

Günəş radiasiyasının intensivliyini qeydə alan özüyazan cihaz.  A. termik qəbuledici rolunu yerinə yetirən güzgüdən və şüanın yaratdığı cərəyanı ölçərək yazan qurğuda...    Ətraflı

49

aktualizm

1. Qədim geoloji proseslərin təbiət hadisələri haqqında müasir biliklər əsasında öyrənilməsini və izahını zəruri hesab edən nəzəriyyə.
2. Yerin inkişaf tarixinin və ge...    Ətraflı

50

akvakultur

Balıqların, faydalı yosunların, digər su heyvanları və bitkilərinin nəzarət edilən təbii, yaxud süni su hövzələrində, vətəgələrdə yetişdirilməsi, artırılması....    Ətraflı

51

akval landşaft

Su canlılarının yaşadığı mühitin landşaftı....    Ətraflı

52

akvamarin

Beril mineralının maviyəçalan yaşıl və ya abı rəngli şəffaf növü.  Sinqoniyası heksaqonaldır. Qiymətli daşdır....    Ətraflı

53

akvatoriya

Okeanın, dənizin, limanın və s.-nin hüdudları daxilində müəyyən şərti sərhədlərlə ayrılmış su sahəsinin səthi.  Təbii A.-lar okean, dəniz, körfəz, təbii göllərin, sün...    Ətraflı

54

alas

Şimal-Şərqi Sibirdə (Yakutiya və Tümen vilayətlərində) dibi hamar çökək sahə.  A. çoxillik donuşluqlarda yeraltı buzların əriməsi və torpaq səthinin çökməsi nəticəsin...    Ətraflı

55

albedo

Yer səthinin (torpağın, suyun, qar və bitki örtüyünün və s.), buludların günəş radiasiyasını əksetdirmə qabiliyyəti.  Yer səthini təzə örtmüş qarın A.-su 80-90%-dir....    Ətraflı

56

albit

Plagioklaz qrupuna aid ağ rəngli mineral.  Sinqoniyası triklinikdir. Kristalları, əsasən, lövhəli, bəzən dənəlidir. Şüşə parıltılıdır. Turş və qələvi maqmatik süxurla...    Ətraflı

57

albitofir

Porfir quruluşlu paleotip effuziv süxur.  Fenokristalları və əsas kütləsi, əsasən albitdən, qismən rəngli minerallardan ibarət olur. Tərkibində kvars olduqda kvarslı...    Ətraflı

58

alçaq enliklər

Yer kürəsinin ekvatora yaxın coğrafi enliklərinin şərti adı.  A.E. dedikdə ekvatordan 40°-dək şm.e. ilə 40°-dək c.e. arasında qalan enliklər nəzərdə tutulur. Onlar tr...    Ətraflı

59

aleksandrit

Mineral; xrizoberilin xromlu növü.  Sinqoniyası rombikdir. Gündüz işığında zümrüdü-yaşıl, süni işıqda qırmızımtıl-bənövşəyi rəngdə olur. Qiymətli bəzək daşıdır....    Ətraflı

60

Aleut minimumu

Sakit okeanın şimalında, Aleut adaları yaxınlığında ilin çox hissəsi atmosferdə fəaliyyət göstərən qapalı alçaq təzyiq sahəsi.  Yanvarda A.M.-nun mərkəz hissəsində at...    Ətraflı