Onlayn lüğət

Ən son əlavə edilənlər

201

atmosfer

1. Səma cisminin qazlardan ibarət örtüyü.  Planetlərarası boşluqla A. arasında əksər hallarda kəskin fərq və sərhəd olmur, odur ki “örtük” dedikdə məhz səma cisminə c...    Ətraflı

202

atmosfer akustikası

Atmosferdə səs dalğalarının yayılmasına dair elm.  A.A.-nın əsas vəzifələri atmosferin Yer səthinə yaxın və yuxarı təbəqələrində səs dalğalarının yayılmasını tədqiq e...    Ətraflı

203

atmosfer cəbhəsi

Fiziki xassələri müxtəlif olan böyük hava kütlələri arasında keçid zonası.  A.C.-nin hündürlüyü bir neçə, eni onlarca, uzunluğu minlərcə km olur. A.C. isti və soyuq h...    Ətraflı

205

atmosfer dövranı

Atmosferi əhatə edən hava axınları sistemi.  A.d. Yer səthində günəş radiasiyası və atmosfer təzyiqinin qeyri-bərabər paylanması və Yerin fırlanması nəticəsində yaran...    Ətraflı

206

atmosfer fizikası

Atmosferdə baş verən fiziki proses və hadisələrdən bəhs edən elm.  A.F. atmosferi təşkil edən qazların xassələrini, şüalandırmanı, buxarlanmanı, buludların və yağıntı...    Ətraflı

207

atmosfer optikası

Atmosferdən işıq keçərkən baş verən optik hadisələri öyrənən atmosfer fizikasının bölməsi. Buraya müxtəlifrəngli hadisələrdən (dan yeri, göyqurşağı, göyün rənginin dəy...    Ətraflı

209

atmosfer şüalanması

Atmosferin, həmçinin atmosferdəki buludların dalğa uzunluğu 4 mkm-dən 120 mkm-dək infraqırmızı şüalar yayması.  A.Ş. günəş radiasiyasının atmosferdən keçərkən udulmas...    Ətraflı

210

atmosfer təzyiqi

Atmosferin Yer səthinə və təmasda olduğu bütün cisimlərə göstərdiyi təzyiq.  Hər bir nöqtədə A.T. həmin nöqtədən atmosferin üst sərhədinə qədər olan hava sütununun ağ...    Ətraflı

212

atmosferin hərəkət mərkəzləri

Geniş ərazilərdə iqlimin formalaşmasına təsir göstərən alçaq və yüksək təzyiq sahələri.  Atmosferin əsas sabit hərəkət mərkəzləri bunlardır: ekvatorial depressiya (mi...    Ətraflı

214

atmosferin ümumi sirkulyasiyası

Planetar miqyasda ölçüsünə görə materiklərə və onların böyük hissələrinə uyğun gələn hava axınları sistemi.  A.Ü.S.-na zonal axınlar – tropik qurşaqlarda troposferin...    Ətraflı

215

atol

Açıq dənizdə, okeanda dayaz laqunu əhatə edən dairəvi və ya yarımdairə şəklində mərcan adası, yaxud adalar qrupu.  Əksər hallarda A. böyük və hündür olmur. Lakin hünd...    Ətraflı

216

augit

Piroksenlər qrupuna aid süxur əmələ gətirən mineral.  Sinqoniyası monoklinikdir. Kristalları qısa sütunvarı, lövhəvidir. Rəngi qara, yaşılı qara, nadir hallarda tünd...    Ətraflı

217

aul

Orta Asiyanın, Qazaxıstanın və Şimali Qafqazın bir sıra xalqlarında kənd tipli yaşayış məntəqəsi....    Ətraflı

218

auripiqment

Monoklinik sinqoniyada kristallaşaraq prizmatik kristallar, sütunvarı aqreqatlar və s. əmələ gətirən mineral.  Rəngi qızılı, limonu-sarı, bəzən qonurdur....    Ətraflı

219

autekologiya

Heyvan və bitki növlərinin mühit amillərinin təsirinə reaksiyasını və növlərin həyat tərzini öyrənən elm sahəsi.  A. ekologiyanın əsas bölmələrindən biridir....    Ətraflı

220

autigen minerallar

Sedimentasiya prosesində və ya çöküntünün gömüldüyü yerdə sonrakı dəyişmə prosesində əmələ gəlmiş çökmə süxur mineralları....    Ətraflı