Onlayn lüğət

Ən son əlavə edilənlər

181

artezian suları

Sukeçirməyən süxur layları arasında toplanmış, yüksəktəzyiqli yeraltı sular.  A.S. quyular vasitəsilə səthə çıxarılır, onlardan suvarmada, yod, brom, bor istehsalında...    Ətraflı

182

Arxey

Yerin geoloji tarixində ən qədim Kriptozoy eonunun orta mərhələsi.  A. Katarxeylə Proterozoy mərhələləri arasında yerləşir, təxminən 4 mlrd. il əvvəl başlanıb və 2,5-...    Ətraflı

183

Arxey qırışıqlığı

Yerin geoloji inkişaf tarixində ən qədim, süxurların qranitləşməsi ilə müşayiət edilən qırışıqlıq dövrü.  Arxeydə başlanmış bu qırışıqlığın mərhələləri haqqında müxtə...    Ətraflı

184

Arxey qrupu

Arxeydə formalaşmış dağ süxurları.  Geoloji xəritələrdə bu süxurlar tünd-çəhrayı rəngdə göstərilir. A.Q.-na aid süxurlara bütün materiklərin qədim platformalarında, n...    Ətraflı

185

arxipelaq

Bir-birinə yaxın yerləşən adalar qrupu.  A.-a daxil olan adalar, adətən, mənşəyinə və geoloji quruluşuna görə eyni olur, amma bəzən bir-birindən fərqlənir. Yer planet...    Ətraflı

186

aseysmik sahə

Yerin nadir hallarda zəlzələ baş verən və ya zəlzələlərin çox zəif hiss olunduğu sahələri.  A.S., əsasən, sabit platformalara uyğun gəlir və onların üzərində yerləşən...    Ətraflı

187

asimmetrik dağ

Əks yamacları müxtəlif meyilliyə malik olan dağ.  Məsələn, bir yamacı sıldırım, digər yamacı maili dağ – A.D.-dır. Belə dağların yaranmasına layların xüsusi yatım for...    Ətraflı

188

asimmetrik dərə

Böyük məsafədə yamaclarının dikliyi bərabər olmayan dərə.  A.D.-lər, əsasən, düzənliklərdə, meridian istiqamətində axan çaylarda müşahidə olunur. Onlar başlıca olaraq...    Ətraflı

189

Asiya antisiklonu

Mərkəzi Monqolustan üzərində atmosferdə yerləşən qapalı yüksək təzyiq sahəsi.  A.A.-nun yaranması qışda materikin güclü soyuması ilə əlaqədardır, orta çoxillik iqlim...    Ətraflı

190

assimilyasiya

1. Etnoqrafiyada və ictimai-iqtisadi coğrafiyada: bir xalqın öz dilini, mədəniyyətini, fərqləndirici xüsusiyyətlərini, milli şüurunu itirməklə başqa xalqa qarışması.
2...    Ətraflı

191

astana

Çay yatağında bərk süxurların üzdə qalması, qalxması nəticəsində əmələ gələn daşlıq və qayalıq dayaz sahə.  Çaylar müxtəlif süxurların üzərindən keçərkən bərk süxurla...    Ətraflı

192

astenosfer

Litosferin altında, Yerin mantiyasının üst hissəsində yerləşən nisbətən yumşaq, elastik təbəqə.  A.-in yuxarı sərhədi materiklərin altında 100 km, okeanların altında...    Ətraflı

193

asteroid

Günəş ətrafında dövr edən, planetlərə nisbətən daha kiçik ölçülərə malik bərk səma cismi.  Əsasən, qeyri-düzgün formalı A.-in atmosferi olmur. Kaliforniya Texnologiya...    Ətraflı

195

astronomiya

Səma cisimlərinin mənşəyi, quruluşu, hərəkəti və inkişafı, bütövlükdə kainat haqqında elmlərin məcmusu.  A-ya sferik A., praktik A., astrofizika, səma mexanikası, uld...    Ətraflı

196

aşınma

Yer səthində temperaturun, suyun, küləklərin, canlı orqanizmlərin və s.-nin təsiri altında süxurların parçalanması, dəyişikliyə uğraması prosesi.  A.-nın fiziki (yaxu...    Ətraflı

197

aşınma qabığı

Litosferin üst hissəsində, əsasən, ana süxurların fiziki, kimyəvi və bioloji aşınması, denudasiyası nəticəsində əmələ gələn, kövrək təbəqədən ibarət geoloji formasiya....    Ətraflı

198

aşırım

Dağ massivində və ya dağların qovşağında, yalında keçid üçün əlverişli, nisbətən alçaq sahə.  A., əsasən, dağ çuxurlarında, nadir halda isə təpə və zirvələrin maili y...    Ətraflı

199

at enlikləri

Dünya okeanının təxminən 30-35° şimal enlikləri və 30-35° cənub enlikləri arasında qalan sahəsi.  Ekvatorda qızaraq yuxarı qalxmış hava kütlələri bu enliklərə yaxın ə...    Ətraflı

200

atlas

Bax: coğrafiya atlası....    Ətraflı