Onlayn lüğət

Ən son əlavə edilənlər

101

anqlezit

Rombik sinqoniyalı çox kövrək mineral.  Kristalları lövhəvi, nadir hallarda qısa sütunvarıdır. Sarıya, boza və yaşılaçalar ağ, bəzən də göy rəngdə olur. Almaz parıltı...    Ətraflı

102

antarktik hava

Antarktida materiki və ətraf su səthi üzərində formalaşan soyuq hava kütləsi.  A.H. temperaturunun ilboyu alçaq olması və cüzi rütubət tutumu ilə səciyyələnir....    Ətraflı

104

Antarktika

Cənub qütbü sahəsində yerləşən, Antarktidanı, habelə Atlantik, Hind və Sakit okeanların (adaları ilə birlikdə) Antarktidaya yaxın hissələrini əhatə edən fiziki-coğrafi...    Ətraflı

105

Antarktika antisiklonu

Antarktida üzərində qapalı yüksək təzyiq sahəsi.  Bu antisiklon atmosferin çoxillik təzyiq xəritələrində qabarıq nəzərə çarpır. A.A. Cənubi Amerika materikinin cənub...    Ətraflı

106

Antarktika iqlimi

Antarktidanın və onun okean sahillərinin sərt soyuq iqlimi.  Burada qışın orta temperaturu -70°C, yayın orta temperaturu -30°C təşkil edir, mütləq minimum isə -91,2°C...    Ətraflı

107

Antarktika qurşağı

Yerin ən cənub coğrafi qurşağı.  A.Q. bütövlükdə Antarktidanı, ətraf adaları və ətraf su akvatoriyasını əhatə edir. Su akvatoriyasında A.Q.-nın sərhədi, adətən, yanva...    Ətraflı

108

Antarktika vahələri

Antarktida materikində buzdan azad ərazilər.  Cənub yarımkürəsində yay fəslində materikin dənizsahili zolağında buzlar əriyir, süxurlar üzə çıxır. Belə sahələrə A.V....    Ətraflı

109

Antarktika zoocoğrafi (faunistik) vilayəti

Yer kürəsinin ən cənub zoocoğrafi və faunistik ərazisi.  A.Z.V.-nin heyvanlar və bitkilər üçün müxtəlif sərhədləri müəyyənləşdirilib. Zoocoğrafi ərazi Antarktida mate...    Ətraflı

110

antekliz

Qədim platforma sahələrində Yer qabığının tədricən qalxmış böyük hissələri.  A.-lər bəzən üfüqi istiqamətdə yüz min km2-lərlə ərazini tutur. Onların Kembriyəqədərki k...    Ətraflı

111

antesedent dərə

Geoloji yaş baxımından yarıb keçdiyi yüksəkliklərdən daha qədim olan çay dərəsi.  A.D. keçmişdə çay dərəsi olmuş yerdə, sonradan Yer səthinin qalxması nəticəsində əmə...    Ətraflı

112

antiklinal

Dağ süxurlarının qatlarının yuxarı əyildiyi qabarıq formalı qırışıqlıq.  Nisbətən cavan qabarmış süxurlara qanadlar, A.-ın mərkəzində qalan daha qədim süxurlara isə n...    Ətraflı

113

antiklinorium

Yer qabığının qabarması nəticəsində yaranmış kələ-kötür, ümumilikdə antiklinal xarakter daşıyan mürəkkəb qırışıqlıq.  A.-un uzunluğu yüz, eni on kilometrlərlə ola bil...    Ətraflı

114

antimonit

Rombik sinqoniyalı qurğuşunu-boz mineral.  Kristalları iynəvarı, prizmatik, aqreqatları şüalı və dənəlidir. Metal parıltılıdır. Hidrotermal damarlarda qalenit, sfaler...    Ətraflı

115

antipassatlar

Tropik enliklərin troposferində passatların üstündə hava axınları.  A. Yer səthindən 3-10 km yüksəklikdə, əsasən, Şimal yarımkürəsində qərb və cənub-qərb, Cənub yarım...    Ətraflı

116

antisiklon

Atmosferin yüksək təzyiq sahəsi ətrafında havanın genişmiqyaslı burulğanlı hərəkəti.  A. Şimal yarımkürəsində saat əqrəbi istiqamətində, Cənub yarımkürəsində isə onun...    Ətraflı

117

antrasit

Qazıntı kömür; humuslu kömürlərin ən çox metamorfizmləşmiş növü.  Adətən, boza və sarıyaçalan qara rəngdə olur. Metal parıltılıdır. Kristallik quruluşludur. Yüksək ke...    Ətraflı

119

antropogen

İnsanla, onun fəaliyyəti ilə bağlı olan....    Ətraflı

120

antropogen amillər

İnsanların fəaliyyəti nəticəsində yaranan, ətraf mühitə və canlı aləmə təsir göstərən amillər.  Bu təsir təsadüfən, yaxud düşünülmüş şəkildə baş verir. A.A. fiziki (ş...    Ətraflı